خرید اقساطی با وامسی
خرید اقساطی با وامسی
17
در سال‌های اخیر فروش اقساطی به یکی از محبوب‌ترین روش‌های خرید در بازار ایران تبدیل شده است. اما در دل این رونق، پدیده‌ای به‌ظاهر ساده و در واقع پیچیده در حال شکل‌گیری است: وام‌فروشی در فروش اقساطی. این رفتار زمانی رخ می‌دهد که خریدار به‌جای استفاده از اعتبار یا وامی که برای خرید کالا دریافت کرده، آن را می‌فروشد یا در مسیر دیگری خرج می‌کند. نتیجه؟ افزایش ریسک نکول اقساط، بی‌اعتمادی مشتریان واقعی، و آسیب به اعتبار فروشگاه‌ها یا پلتفرم‌های اقساطی مانند وامسی. در این مقاله از تعریف تا پیامدها و در پایان راهکارهای کاهش این پدیده را بررسی می‌کنیم تا فروشگاه‌ها بتوانند با آگاهی و شفافیت، سیستم قسطی سالم‌تری ایجاد کنند.
وام‌فروشی در فروش اقساطی یعنی زمانی که فردی تسهیلات اعتباری (مثلاً از یک فروشگاه یا پلتفرم مثل وامسی) برای خرید کالا دریافت می‌کند، اما به‌جای اینکه کالا را واقعاً برای مصرف خود تهیه کند، آن را به‌شکلی صوری ثبت می‌کند و با فروش کالا یا انتقال اعتبار به دیگری، عملاً به «فروش وام» می‌پردازد.
برای مثال، فردی به‌نام علیرضا از طریق اعتبار اقساطی گوشی تلفن همراه می‌خرد، اما به‌سرعت آن را نقدی می‌فروشد تا بدهی دیگری را پرداخت کند. در این حالت، کالا صرفاً در گردش مالی بوده، نه در چرخه مصرف واقعی؛ وام‌گیرنده معمولاً اقساط را به تأخیر انداخته یا از پرداخت طفره می‌رود.
این رفتار در ظاهر ممکن است برای مشتری نوعی راه‌حل مالی سریع تلقی شود، اما در عمل سیستم فروش اقساطی را از مسیر هدفمند خود خارج می‌کند و باعث افزایش ریسک نکول برای فروشگاه‌ها می‌شود. برندهایی مانند وامسی با الگوریتم‌های اعتبارسنجی دقیق تلاش می‌کنند از وقوع چنین مواردی پیشگیری کنند.
وام‌فروشی در فروش اقساطی دلایل متعددی دارد که ریشه‌ی اصلی آن در وضعیت اقتصادی و ضعف کنترل‌های داخلی فروشگاه‌ها نهفته است:
در شرایطی که تورم بالا است، بسیاری از خریداران اعتبار اقساطی را راهی سریع برای دسترسی به پول نقد می‌دانند. به جای خرید کالای مورد نیاز، تسهیلات را به شکل کالای فروخته‌شده تبدیل به نقد می‌کنند.
در برخی فروشگاه‌ها فرآیند بررسی توان مالی خریدار یا اصالت او به‌درستی اجرا نمی‌شود. عدم اتصال به سامانه‌های اعتبارسنجی مانند آنچه در وامسی وجود دارد، احتمال اعطای تسهیلات به افراد بدون پشتوانه درآمدی را افزایش می‌دهد.
فروشنده نمی‌داند کالا به مصرف‌کننده واقعی رسیده یا تنها روی کاغذ ثبت شده است. این خلأ اطلاعاتی در نهایت مسیر وام‌فروشی را هموار می‌کند.
بسیاری از کارکنان بخش فروش از وجود پدیده وام‌فروشی آگاه نیستند و بدون توجه به نشانه‌های هشدار، مراحل فروش را انجام می‌دهند.
پدیده وام فروشی در فروش اقساطی نه‌تنها مشتری غیرواقعی ایجاد می‌کند، بلکه پایه‌های اعتماد در سیستم اعتباری را متزلزل می‌سازد. پیامدهای آن برای فروشگاه‌ها جدی و چندوجهی است:
زمانی که اعتبار به فردی داده می‌شود که هدف اصلی‌اش خرید نیست، احتمال بازپرداخت اقساط پایین می‌آید. نتیجه؟ دارایی‌های قسطی معوق، افزایش پرونده‌های پیگیری حقوقی، و اختلال در جریان نقدی فروشگاه.
برای مثال، یک فروشگاه لوازم خانگی در تهران گزارش کرده است که پس از گسترش روش فروش اقساطی بدون اعتبارسنجی دقیق، نرخ بدحسابی مشتریان تا ۲۷٪ افزایش یافت.
وقتی مشتریان واقعی ببینند خرید اقساطی در یک فروشگاه معادل پیچیدگی، تأخیر یا پیگیری‌های قانونی شده است، تمایلشان به خرید از آن برند کاهش می‌یابد. پلتفرم‌هایی مانند وامسی با تکیه‌بر شفافیت فرایند اقساط و نظارت دیجیتال بر رفتار مشتری، این خطر را به حداقل رسانده‌اند.
در مواردی که فروش صوری یا وام‌فروشی رخ می‌دهد، گزارش‌های مالی فروشگاه با واقعیت انطباق ندارد. این مسئله می‌تواند تبعات مالیاتی یا حتی شبهه در سیستم حسابرسی ایجاد کند.
وام فروشی باعث می‌شود زنجیره تأمین به‌جای خدمت به مصرف‌کننده واقعی، به یک چرخه نقدینگی کوتاه‌مدت تبدیل شود و در نتیجه تولیدکننده، فروشگاه و پلتفرم‌های تأمین مالی همگی دچار زیان شوند.
پیشگیری از وام فروشی در فروش اقساطی نیازمند سیاست‌هایی دقیق و ترکیبی از فناوری و فرهنگ‌سازی است. در ادامه مهم‌ترین اقداماتی که برند وامسی و سایر فروشگاه‌ها می‌توانند انجام دهند آورده‌ایم:
اعتبارسنجی بر اساس داده‌های بانکی، سوابق پرداخت، و رفتار خرید مشتری کمک می‌کند تنها افراد واجد شرایط واقعی بتوانند خرید اقساطی انجام دهند. در وامسی این فرآیند به‌صورت برخط و با کمترین خطا اجرا می‌شود.
الزام به حضور شخص خریدار هنگام تحویل و تطبیق کارت ملی و شماره تماس باعث جلوگیری از انتقال اعتبار به افراد دیگر می‌شود.
فروشندگان خط مقدم پیشگیری هستند. آشنایی آن‌ها با علائم هشداردهنده، مثل تقاضای بی‌دلیل خرید کالایی گران قیمت یا تمایل به تحویل کالا به شخص ثالث، اهمیت بالایی دارد.
تحلیل داده‌های پرداخت اقساط، رفتار کاربران در پنل مشتری و نرخ تأخیر در پرداخت می‌تواند نشانه‌ای از بروز وام فروشی باشد.
فروشگاه‌ها باید با محتوای آموزشی و شفاف‌سازی عمومی به مشتریان بفهمانند که استفاده صحیح از تسهیلات اقساطی، در نهایت به نفع اعتبار شخص و تداوم خدمات بهتر است.
وام فروشی در فروش اقساطی در ظاهر مسیری ساده برای رفع مشکلات مالی مشتریان است، اما در واقع به زیان فروشگاه‌ها، پلتفرم‌های اعتباری و حتی خود مشتری تمام می‌شود. این پدیده نه‌تنها سود واقعی فروش اقساطی را کاهش می‌دهد بلکه می‌تواند چرخه اعتماد را در بازار مختل کند. برند وامسی با بهره‌گیری از فناوری اعتبارسنجی دقیق، تحویل امن کالا و آموزش فروشندگان، بستری مطمئن برای خرید اقساطی واقعی و امن فراهم کرده است.
